Bergwandelen in Bulgarije

Maandag 13 juni 2022, vertrek. Samen met Rien,
mijn buurman wandelen we het eerste gedeelte van de Kom-Emine-Weg, een afstand van 180 km door de Bulgaarse bergen tussen berg 'Kom' en Pirdip >TEKST: Rien<

Het vakantieplan was dat het duo Mike (43, lange benen) en Rien (70, korte pootjes) voor de tweede keer een stuk van het communistische vriendschapspad Kom-Emine over de centrale Balkan zouden afleggen. Nu het eerste stuk van de berg Kom naar het plaatsje Pirdop, grofweg 180 kilometer oostelijk, in een week. Daarna bleef Mike nog een paar dagen in en rond Sofia, terwijl Rien met meer tijd ten zuidoosten van Sofia nog een route in gedachte had vanaf het plaatsje Borovets naar het Rila klooster door het Rila gebergte, via de hoogste Musala (Moesala) berg van Bulgarije.

Met Jeanette reden wij reizigers op 13 juni 2022 naar Eindhoven. Rien 10,1 kilo inclusief het eten, net teveel. De nootjes moesten uit de rugzak om onder de 10 kg te geraken. Het vliegtuig vertrok om 16.50 uur na een uur wachten, waarop bleef onduidelijk. 2,5 uur vliegen. Mike zag dat de piloot uitweek voor een donderwolk. Hij zag het dramatisch in, Rien merkte niet veel. Wel gezellig gekletst met Bulgaarse Gerrie, net getrouwd. Woont in Venlo al 3 jaar, sprak al erg goed Nederlands. Werkt in een distributiecentrum. Nu naar familie. In de schemer te Sofia liepen we nog een stukje langs monumentale gebouwen in het centrum. Onze kamer in het 3 sterren Lion Hotel voor € 40 was dubbel verkocht, zo kwamen we in het penthouse net onder de koepel. En zo eindigden we op een zwoel terras met een salade, bier en ayran.

[Klik foto voor de volgende foto]

Mike en Rien op Eindhoven Airport vlak voor vertrek

1

Heerlijke shopska salade in een restaurantje vooraf aan het begin van de wandeling

4/5

De wandeling

.. ..

6/7

Dinsdag 14 juni

Naar de Kom – Emine route, eerste bosrand kampeerplekje.
Met de trein van 7.35 uur reden we naar Berkóvica. Door mooie natuur. De trein kruiste veelbelovend het Kom-Emine pad. Het laatste stuk was met een echt antiek kavalje. Om 11 uur waren we er. Eerst een uitgebreide brunch, warme maaltijd. Met een stoofpannetje in Bulgaars aardewerk, lekker. En de eerste shopska salade. Nu moesten we een taxi vinden om ons het stuk over asfalt omhoog te laten brengen. Dat lukte wonderwel snel, voor 35 Lev reden we naar de nieuwe Kom hut op 1.500 meter. De berg Kom, op 2.016 meter, was toch nog een hele tippel. De top was sober, geen monument, wel een nat logboek. Mooi maar niet volledig helder uitzicht. Wel een mooie dag. Volle zon, beetje wind. Daarna vooral omlaag. We stuitten in de vooravond op een welkom wegrestaurant, bij een vijver. Een volledige maaltijd voor Mike en een halve maaltijd voor Rien, goede koffie toe. Met de echte kiselo meleko. Honing erbij gevraagd. Het koelde al flink af. Nog een stukje omhoog. De tent aan de bosrand opgezet, bij schemer met rustig weer. Er was zelfs een picknicktafel. Rond 21.30 uur was het stil. Vandaag 19 km, 600 m omhoog en 600 m omlaag.

Berg Kom, het officiele beginpunt van de Kom-Emine-Weg ..

8/9

.. ..

10/11

Top van berg Kom ..

12/13

.. ..

14/15

.. ..

16/17

.. ..

18/19

Woensdag 15 juni,

Naar de boer, net voorbij het plaatsje Lakatnik. Ik was 7 uur op, bij de eerste zonnestralen door de bomen. Het was een frisse nacht, maar ik had het in mijn zomerslaapzak niet echt koud gehad. Boterham met kaas. Mike, uur later uit de tent wilde pas later zijn shopska salade. Met een half uur liepen we al omhoog. Een paar diehard Bulgaren stormden voorbij. Het zonnetje maakte hoog op de berg plaats voor mist en een dreigende lucht. Later scheen de zon weer vrolijk verder. Eerst ging het over boomloos grasland met water op het karrespoor pad. Het heeft kennelijk véél geregend. Later omlaag door weelderig groen en door bos. Hoe lager hoe natter. Echt een kunst om de schoenen droog te houden en niet in de recent uitgesleten geul te vallen. Er was zelfs een brug ondermijnd! In de namiddag maakten we het onszelf moeilijk qua pad. Bij een doorsteek terug naar het pad roetsjte ik en kwam met één bil op iets puntigs terecht. Au. En we hadden al veel km in de benen. Een sfeervol forellenrestaurant was een goede onderbreking. Met een fraaie omweg langs de krijtrotsen kwamen we in Lakatnik, aan een rivier. Al 19.00 uur. Gebeld (Mike in Bulgaars!) voor een bed in waarschijnlijk het enige pension, maar dat zat vol. Na wat aankopen in de supermarkt (bananen, chocolade) omhoog. Om uiteindelijk op een fraai grasveld uit te komen, alwaar de boer nog aan het hooien was. Mike kon er goed mee communiceren. Hij moest meelopen. Dat leidde tot helpen met het opsteken van het hooi en zelf kersen plukken. Later kwam ik erbij met mijn powerbank, op zoek naar een stopcontact. Alles bezichtigd, De boer had 2 koeien, een varken, geiten en de moestuin. We kregen naast de kersen ook nog radijs en sjalotjes mee. Mike vond 2 teken, die hij met een nagelknipper uit zijn vel knipte. Drastisch maar doeltreffend. Mooie dag geweest, wel 30 plus kilometers afgelegd met 700 meter omhoog en 1.200 meter omlaag. De accu van de telefoon was een poosje leeg, dus er zit een hiaat in de track opname.

.. ..

23/24

.. ..

25/26

.. ..

27/28

.. ..

29/30

.. ..

33/34

Donderdag 16 juni,

Naar Leskova hut. We waren rond 7 uur wakker, goed geslapen. Het zonnetje scheen al snel op de tent. Fraai uitzicht op de rotsen aan de andere kant van de vallei. Weer mooi weer. Zo half 9 op weg. Direct een duopoepje. Het eerste stuk was nog veel asfalt en open terrein. Koffie in het eerste dorpje Selo Lakatnik ging niet door, de zaak was dicht. Er waren wel veel zwaluwnesten. Daarna werd de route leuker. Omhoog. Na 9 km kwamen we tegen 11.30 uur bij de Trastana hut, met een vriendelijke ontvangst door de gastvrouw. Penssoep elk 2 porties, zalig. Koffie ook. Hier bij Trastana was het einde van dag 2 uit het Kom-Emine boek. Dag 3 zal 21 km worden. Een rustig middagje leek mij wel wat, ook omdat die ene bilspier zich roert bij klimmen. Maar gesterkt door de soep gingen we door. Nu liepen we vooral op bospaden. Mooi uitzichtpunt. Zag Mike dat de gerepareerde zolen op mijn schoenpunten alweer een beetje loslieten. Bah. Op het eind moesten we nog wel stevig omhoog. Allebei redelijk afgepeigerd kwamen we na bijna 30 km via een koeienweide bij de Leskova hut die weer in de diepte lag. We waren er rond 18.30 uur. We hadden goed geluk, want de 2 mannen troffen voorbereidingen om naar Sofia te rijden. Een half uur later zou de hut verlaten zijn geweest. De eigenaren kwamen dan zaterdag weerom. Nu kregen we koud (wit!) bier en pasta met saus en kaas. Er waren ook pinda’s en een droog worstje. Helemaal goed. De eigenaar had het spul nu een jaar. Veel was er nog niet gedaan zo leek het. Wel was net vandaag een geiser geïnstalleerd buiten op de muur, op flessengas. Een heerlijke warme douche. Voor mij dan, want Mike klaagde over de temperatuur. En er was een schotel voor internet. Na hun vertrek was alles uit, ook de stroom. De geiser en alles dat gepikt kon worden werden meeverhuisd, want álles werd gepikt. De eigenaar was diergeneeskundige, met kennelijk weinig tijd. Er moest nog zoveel gedaan worden. Een vriendin in Pirnik. Hij en zijn vriend of vader spraken goed Engels, en Arabisch, ze hadden daar ook jaren gewoond. We sliepen om 22 uur in een slaapzaal met vele bedden. Vandaag 30 km met 1.000 meter omhoog en 400 meter omlaag.

.. ..

35/36

.. ..

37/38

.. ..

39/40

.. ..

41/42

.. ..

44/45

.. ..

46/47

Vrijdag 17 juni,

N aar Murgash hut. Ik was vroeg op. Verstopping, te weinig gedronken dus. Prima geslapen, Mike minder. Er was ontbijt met de macaroni van gisteren, ook witbrood met pindakaas en meer. Er was ook wat snoep achtergelaten. We waren om een uur of 10 op pad. Dag 4 uit het boek is veel (42) kilometers, maar Murgash hut op ongeveer 22 km leek goed te doen. Dat viel tegen. Het werd alsnog een stevige wandeldag met tegen het eind nog 500 meter omhoog. Een afstand van 25 km, 800 meter omhoog en 600 omlaag. Mooi gelopen, bijna alleen door bos. Prachtig windstil weer. Diverse herten gezien, ook paarden en runderen. Pas om half 7 kwamen we aan in de grote Murgash hut, die uitkeek op een dal. We kregen er een geweldige maaltijd. Brownie taart toe. De gastvrouw was een Bulgaarse spraakwaterval, maar Mike kwam eruit. Ze heeft zelfs voor ons telefonisch geregeld dat er eten is in een volgende eenvoudige hut, Vitinya dormitory. We waren ook hier de enige gasten, met een slaapzaal voor ons alleen. In de nacht zag je uit het raam de lichtjes van Sofia, op zo 50 km afstand.

Zaterdag 18 juni,

Voorbij Vitinya dormitory op de heuvel. Goed geslapen in de slaapzaal voor ons alleen. De exploitanten met hun kinderen slapen zelf in de naastgelegen kamer. Mike had een fijn plankenbed, lag alsnog een aantal uren wakker. Het gebouw is bijna nog casco beton van binnen en van buiten. Om 7.30 uur ontbijt, frituur donuts met jam en kaas. Nu toch een stukje cheesecake versierd. Gisteren was dat nog niet klaar ofzo, in ieder geval kreeg ik het niet. Er kwam nog een wonderlijk Bulgaars gezelschap omhoog gereden, met een woeste meid. Rond 9 uur op pad. Bil een stuk beter. Nu was het nog een klein stukje omhoog over gras om Murgash peak te bereiken. Daar kregen we thee op het meteostation. De beheerder sprak Spaans. Hij werkte vele jaren in Spanje als kok. Zo werd het een driegesprek in afwisselend Spaans en Bulgaars. Daarna omlaag en omlaag. We liepen nog wel ernstig verkeerd, moesten we weer omhoog. Weer een paar herten gezien. Taart picknick, Mike 2 stukken en ik 1. (Mike vond dat ie 1 punt achterliep.) Weer veel bos vandaag. Oude bomen. Een paar kilometer voor Vitinya Pass ging het behoorlijk regenen. Ook bij aankomst na 23 km ( 300 m omhoog en 700 m omlaag) bij Vitinya dormitory dat aan een brede autoweg (Vitinya Pass) lag plensde het. Het eten (penssoep en worstjes met salade) was teleurstellend van smaak. En het onderkomen was ronduit deplorabel. De gastheer was sjofel maar aardig. Toen de zon weer ging schijnen en mijn apparatuur weer aardig was opgeladen (gaat het wel goed met het hoge stroomverbruik?) gingen we toch verder. Pakje boterhammen voor het ontbijt mee. Snacks zijn nog steeds nergens te koop. Vanaf Vitinya Pass/ Dormitory begonnen we alvast aan dag 5 (18 km) uit het boek. We gaan ergens verderop kamperen. Een stuk langs omheining van een wildpark, door struikgewas (waar Mike een teek op zijn arm zag vallen), dan weer langs een verwaarloosd bospad vol omgevallen bomen. Klauteren. Met hoog gras tussen de tegels verrees daar een monument voor Alexander II. Daarna werd het echt tijd voor een mooi kampeerplekje - liefst vlak en met uitzicht. Dat viel nog niet mee. Pas 10 km verder en ruim 400 meter hoger was er een open kampeerplek tussen jonge aanplant van dennenbomen. Dus weer meer dan 30 km gelopen. Het was wel een heel mooi plekje, op 1.270 meter. Een prachtig wijds uitzicht. De wolkenlucht was prachtig. Rila in de verte. In het donker zag je de lichtjes van Sofia. Weinig wind.

.. ..

53/54

Zondag 19 juni,

Kampeerplekje voorbij Kashana hut Niet koud gehad. Om half 7 zonnetje, bijna windstil. Een uur eerder was er nog mist in het dal, dat loste razendsnel op. Wat een ellende, de telefoon is vannacht weer gezakt van 100% tot 40%. En na opladen is het ineens 4%. Later bedacht, de telefoon laadde de lege powerbank op in plaats van omgekeerd. Gelukkig heeft Mike nog stroom over, tot wel 70%. Ontbijt met het laatste notenbrood van thuis. Wacht, nog koekjes, van de supermarkt. We lopen door bos en over de weidse graslanden omhoog. De brem in bloei, een prachtige dag. Een oorlogsmonument waar we eindelijk 2 Bulgaarse wandelaars ontmoetten. Daarna een grote kudde paarden. Daar is de top. Dan omlaag naar de Chavdar hut. Buiten zat een Duits stel dat in een maand hierheen was gefietst. De komende 5 maanden wilden ze door Turkije, Georgië en verder. Opgeladen, weer eens een Shopska salade en opnieuw omhoog. Dag 6 (36 km) uit het boek begint vanaf Chavdar hut. Eerst heel flink omhoog. De eerste top kruisten we wat lager, Mara Gidiya peak was de tweede. En daar aan de andere zijde van de bergrug lag opeens een hele grote kopermijn in dagmijnbouw. Elatsite mijn. Nu weer fors omlaag. Langs weer paarden, waar een paard Mike uitkoos om te knuffelen. En verderop nog een! En daar was na 23 km (600 meter omhoog en 500 meter omlaag) Kashana hut. We werden al voor aankomst door de gastvrouw aangesproken. Het eten was zo klaar. Weer de Shopska salade, worstjes, patat, goed klaargemaakt. Ik had ook bonensoep, die was minder. Kreeg het natuurlijk ook niet op, liet de helft staan. De gastvrouw mopperde. De 2 Bulgaarse wandelaars hadden de vrij kleine slaapzaal al in gebruik. Misschien moesten we toch maar door. Hier was nu wel wat aan wafels te koop. Voor het eerst. En sterke drank. Zo gedaan. Twee kilometer en 300 meter omhoog. Daar op een zadel van de bergrug was er een mooi vlak plekje met wijds uitzicht op 1.630 meter. Brr vannacht. Maar we hebben allebei een shotje Rakia meegenomen. Te weinig eigenlijk. Mike ligt buiten in zijn slaapzak en gaat buiten slapen. En daar komen paarden en koeien, nieuwsgierig. Ook een stier. Een baby stier begon aan Mike zijn tent. Toen was het niet meer zo leuk. Al dat geklingel ook. Maar ineens trokken ze verder. Doodstil. De wind is ook gaan liggen. Pirdop licht op. Wauw.

.. ..

58/59

Maandag 20 juni,

Naar Pirdop. Toch best goed geslapen. Ik snurkte volgens Mike. Hij lag lekker, maar uren wakker. De eerste weldadige zonnestralen bereikten de tent zo 6.30 uur. Weer een prachtige dag met prachtig uitzicht! Ontbijt met sandwiches. Het andere eten is op. Dan nog wat koeienfoto’s. En op pad. Het werd alweer een vermoeiende dag langs de boomloze grassige bergrug, vol bulten waar we overheen mochten. Nauwelijks wind, dat was wel lekker. Volgens Gaia totaal 450 meter omhoog. Nou het voelde als véél meer. Alleen die eerste klim naar 1.822 meter was dus al 200 hoogtemeters. Lange tijd was de mijn aan de ene kant van de bergrug terugkijkend in beeld, en was eerst Zlatitsa en daarna Pirdop aan de andere kant van de bergrug al in het zicht. Mike spurt vandaag. Normaal verloor ik deze vakantie omhoog terrein, maar kon omlaag weer inlopen. Vandaag niet. Dan omlaag naar Pirdop, waarbij we 200 meter smokkelden. Toch van 1.800 meter omlaag naar 700 meter - een knappe afdaling. Totaal 18 km, met 450 meter omhoog en 1.400 meter omlaag. We waren er! In hotel Srednagora, (hetzelfde hotel als vorig jaar) eerst een versnapering en daarna wilde ik lekker douchen en wassen. Weinig vuil gemaakt, steeds hetzelfde aangehad. Als herboren kwam ik beneden, waar Mike lekker zat te pimpelen. Srednagora heeft een sfeervol terras. De voor Bulgarije bijzonder uitgesproken gay ober is er nog steeds. Voor warm eten gaan we schuin tegenover. Waar we ook met Radia aten. Lekker en een fractie van de prijs in Srednagora. Een stoofpannetje, ijs toe. Mike is gesloopt, zegt ie, gaat op de kamer een tukje doen. Ik koop nog wat fruit en schrijf het dagboek bij op een bankje in het park. We hebben in 6,5 dag in totaal 185 km gelopen. Het ging gezellig en goed, ondanks die wat zeurende bilspier. Totaal 4x in de tent, 2x leuke hutten. Er waren opmerkelijk weinig mensen op het pad. Ook in het weekeinde was het nog véél stiller dan in september 2021. Dus weinig aanspraak. Dit stuk van Kom Emine was afwisselender dan vorig jaar en door veel meer bloemen ook lieflijker. We besloten de dag op de loungebank met sapjes, een salade, ook 1x een Rakia burgas 63 pearl, net korenwijn. Het is hier duidelijk populair onder jeugd. Het personeel trekt klandizie.

.. ..

63/64

Dinsdag 21 juni,

Naar Sofia. Allebei vroeg wakker. Half 8 ontbijt. Daar zit de eigenaresse met personeel. Duidelijk Romatrekken. Daarom heeft ze misschien zo’n leuke aankleding en uitbundig personeelsbestand. We nemen de trein van 8.20 uur naar Sofia voor bijna € 2,50. Twee uur en 80 km hemelsbreed door leeg land met ook graan en uitzonderlijk een veld zonnepanelen. Toch geconcentreerd eigendom? Verder zie je ze nergens. In Sofia helpt Mike eerst om het buskaartje voor morgen naar Samokov en Borovets te kopen. Daarvoor moeten we inderdaad van Sofia Centraal naar South station. Bus 413. Het blijkt Yug Station. De bus gaat elk half uur! Pas op de dag zelf kopen. Dan hotel Madrid geboekt. Bij een stalletje kosten overheerlijke kersen 3 lev ofwel 1,5 euro voor een kilo. Hmmm. In het restaurant Forest aten we, omringd door kennelijke patsers, als je op de auto’s moet afgaan. 75 lev, duurste tot nu toe. Op stand, tennisbaan en Russische ambassade ernaast. Onderweg nog vooral op zoek naar DEET. Moet bekennen, het tekenflesje verloren. Deet was heel moeilijk te vinden. Toch gelukt. 20% is max, voor op kleding, veel te gevaarlijk op je huid. En wij maar 50% hanteren zonder TBE gevaar. Mike doet effe rustig, Rien naar de barbier en boodschapjes voor Rila. In de avond nog een rondwandeling door het centrum van Sofia. Mike wist een speciaal tentje in een binnentuin, inderdaad een paradijsje. Eerst is het er rustig, later volgt een invasie, terwijl van buiten totaal niet te zien is dat er horeca zit. Het stadshart blijkt een verbluffende allure te hebben, stikvol mensen op terrasjes en flanerend in het autovrije gebied. Oude gebouwen en moderne fonteinen staan mooi uitgelicht in een grote open ruimte. Echt apart. Dat heeft een paar duiten gekost. Alleen, later reconstruerend, hier heb ik dus wel druk met alles, m’n windstopper uit het tasje verloren. Shit, weer niet alert. Mike toont de grandeur van het metro netwerk. Zeer veel lijnen op meerdere niveaus, tot diep in de grond. Zeer geavanceerd, voor de metro springen is hier onmogelijk. Wel ingewikkeld hoor.

.. ..

67/68

.. ..

69/70

Woensdag 1 September 2021, vertrek. Samen met Rien,
mijn buurman wandelen we het tweede gedeelte van de Kom-Emine-Weg, een afstand van 140 km door de Bulgaarse bergen van Pirdop naar Shipka >TEKST: Rien<

In de voorbereiding hebben Micheil en ik de grammen naast elkaar uitgestald en gewogen. Negen kilo zonder eten en zonder water. Als laatste sneuvelt de zwembroek. En Micheil is zelfs met zijn kooktoestel toch iets lichter! Hij neemt geen regenjas en regenbroek mee maar een paraplu. Geen trui! Een kleine powerbank, die van mij is een halve kilo. We gaan in de lengte over een bergrug lopen, waar kans is op dagenlang geen elektriciteit. We gaan een stuk lopen van het communistische vriendschap pad dat 40 jaar geleden van de DDR naar de Zwarte Zee liep. In Bulgarije is dat nu het Kom-Eminepad. Dat loopt van de berg Kom in het westen naar het plaatsje Emine aan de Zwarte Zee, over de bergketen die in Bulgarije van west naar oost loopt. Wij gaan over de bergrug het stuk van Pirdop naar Shipka Pass lopen, circa 150 kilometer. Dat is het deel in de Centrale Balkan (Stara Planina), grotendeels een nationaal park. Daarna gaat Micheil naar Varna, ik ben van plan nog een week verder door te lopen naar het plaatsje Kotel. Ik heb als leidraad het boek “Kom-Emine, a guidebook along the main ridge of the Balkan mountains” uit 2016 aangeschaft. De sectie Pirdop-Kotel staat op mijn telefoon. De kaartjes van dag 6 tot en met 15 gaan uitgeprint mee.

Kom-Emine is het idee van Micheil, Rien is gewoon aangehaakt. Micheil is Bulgarije fan, hij is er al een paar keer eerder geweest en heeft hard gestudeerd op de taal. Ik heb alleen Wat en Hoe Bulgaars. Na Georgië wordt dit een nieuw gezamenlijk wandelproject. En een uitputtend pad, als je het boek mag geloven. Forse dagmarsen en fors omhoog en omlaag. Met na het kayakken eigenlijk te weinig voorbereidingstijd. Dat ene peesje rechts deed zich weer voelen. Oppassen dus in de training. De Grebbenberg en de grasdijk vlakbij waren oefenmateriaal. Bulgarije was op de Corona kaart groen, is recent geel geworden.

Met Jeanet gaan Micheil en ik per auto naar Eindhoven airport. We vliegen om 9 uur met WIZZ. Voor de somma van €72 heenreis met ruimbagage. Ik zit in het vliegtuig naast Radia. Uit Bulgarije, maar al 20 jaar wonend in Griekenland. Ze werkt nu een jaar in Nederland. En wel in de zorg in Zetten waar ze zorg verleend aan een mevrouw van 98. Na 2 maanden gaat ze op vakantie naar Sofia. Radia houdt van een praatje en laat een rijk palet aan eetfoto’s zien.
Onderweg biedt ze aan dat we na aankomst in Sofia een stukje mee kunnen rijden om de malafide taxi’s bij het vliegveld te ontwijken.
Wij mee met Radia. Ze werd afgehaald door haar man. Die laadde zonder mankeren onze rugzakken in. Een stukje verderop vroeg haar man een taxichauffeur over de prijs van een rit naar Pirdop. Uiteindelijk traden ze zelf als taxi op en zo reden we gevieren de 80 km naar Pirdop. Een uitstekende gelegenheid voor Micheil om Bulgaarse uitspraak te oefenen. Hij spreekt al aardig Bulgaars. Radia had net 2 maanden achtereen in Nederland gewerkt. En dus haar man lang niet gezien. En toch vonden ze het ook leuk, deze onverwachte actie. We aten in Pirdop nog samen in een restaurantje, kregen volop aanbevelingen. Na het eten bleek haar man Jorden nog een loodgietersklus in Sofia op te moeten nemen.
Zo waren we al vroeg in Pirdop. We keken een beetje rond en dronken een drankje op het terras van ons hotel Srednagora.

Restaurant in Pirdop

1a

Rien, Radia, de man van Radia en Mike

2a

De plaatselijke supermarkt. Tekst luidt: voedingsproducten, doe je boodschappen bij ons'

3a

Het spoor door Pirdop

4a

De wandeling

2 september, wandeldag 1, van Pirdop tot een kampeerplek 5 km voorbij ruïne Planinski Izvori in het zadel. 18 km, 1533 m omhoog en 337 omlaag.

Na het ontbijt beginnen we aan de 1.300 meter lange helling die we op weg naar de bergrug steil omhoog moesten lopen. Het viel uiteindelijk nog mee, het was koel. Micheil maakt soms rare geluiden maar stiefelt als vanouds. Halverwege krijgt ie zijn blikjes sardientjes terug, die tijdens de vlucht in mijn rugzak moesten. Paarden onderweg. Boven vinden we het Kom Emine pad op 2.000 meter; een breed pad. De wind blaast koud en dat blijft de verdere dag zo. Het lijkt wel Ierland. Pijntjes blijven achterwege. Hoewel, ik voel op het eind van de dag mijn rechter achillespees. Dan moet ik toch wat langzamer. We passeren de verlaten Planinski Izvori hut en beginnen zo al aan dag 2 uit het (digitale) wandelboek. Bij de Planinski Izvori ruïne stond nog een waterpunt met overvloedig water. Dat bleek wel het laatste tappunt op de route tot bij de Eho hut twee dagen later.

Na een tijd door de mistige wolken te hebben gelopen breekt het open en zien we de hoge wereld. Na een hazenslaapje in de luwte in de zon staat de tent om half 5 in een zadel, ongeveer 5 km voorbij de ruïne, bij de afslag naar de Benkovski hut. Maar de wind wakkert nog verder aan. Onaangenaam.

Als het tentje het maar houdt. Die thuisgelaten extra tentpen zou nu helpen.

Micheil maakt zijn pannenkoeken met suiker in zijn tent, ik heb notenbrood met kaas.

We liggen er vroeg in. Ik heb alle kleding aan. Dat wordt een heftig nachtje. Toch mijn donzen slaapzak mee moete nemen voor deze nacht in plaats van mijn lichtere zomerslaapzak.

Water tappen Verderop het pad, waarschuwing voor het vallen van de steile berghelling

6a/7a

Evondmaal

8a

Vervolg van het Kom-Emine wandelpad

9a

3 sept, wandeldag 2. Van het kampeerzadel naar Kozya Stena hut. 25 km, 591 omhoog en 964 omlaag.

Tot middernacht was het stormachtig. Om half 12 werd ik wakker en moest nota bene poepen. Een half uur later zat ik daar buiten.. Toch minstens 9 uur geslapen, het was niet te koud. Ik had wel moeite met mijn nieuwe 113 cm superlichte (170 gram) maar o zo gladde matrasje. Dat floept zo onder me weg. In de ochtend was de wind weg en de lucht blauw. De tentjes hadden het doorstaan. Micheil had pas na 1 uur nachts de slaap gevat. Hij maakte thee en koffie en pannenkoeken. Ik mijn notenbrood met kaas.

De wandeldag begint opnieuw steil omhoog. Maar over de hele dag viel het met het de meters omhoog en omlaag mee. Het boek overdrééf. Vezhen peak (2.198 m) in de mist. Later brak het open. Na Vezhen komen we een echte ingepakte alpinist tegen, handschoenen en al. Micheil loopt met blote armen, dat is ook wel een beetje Wim Hof.

Meer pieken. De wind komt vandaag uit het Zuiden. Later op de dag werd het zelfs windstil. Mooi wandelweer. In de ochtend nog die pees, later geen last meer. Omhoog blijf ik achter.

In de Eho hut wacht géén rijk maal. Géén dagjesmensen, geen toerisme. De eigenaar is weg. Bij godsgratie krijgen we allebei 2x linzensoep voordat het luik dicht gaat. Er zijn 2 Bulgaarse jongens. Die belden net met de volgende Kozya Stenahut. Daar is eten maar geen stroom, dus geen warme douche. We lopen nog 6,5 km. Mooi pad. Het laatste wandelstuk is mooi, over een richel. Niks geen pijntjes meer.

De Kozya Stenahut leek om 5 uur middags verlaten. Maar nee, er is volk. Het komt allemaal niet gastvrij over, de communicatie is stroef en kortaf. De eigenaar, die eindelijk opduikt, is aardiger en spreekt Engels. We liggen met 4 op 1 kleine kamer in een reusachtig leeg gebouw. Later raken alle 6 bedden bezet. Het Bulgaarse duo dat we eerder zagen komt laat ook nog aan. Er is geen koude douche, water is schaars, want het heeft 2 maanden niet geregend. (?) Het ontbijt wordt macaroni met kaas. Het avondeten is linzensoep met kaas en olijven. We hadden hogere verwachtingen. Aan de praat met de Bulgaarse jongens. Zij hebben de schrijver van het boek op het pad ontmoet. Ze lopen vanaf het startpunt (de berg Kom) en snel. Ze weten dat het dit weekend topdrukte wordt in de hutten. Op maandag is het een nationale feestdag. Alles zit al vol. Gauw gebeld met Dormira hut om eten te reserveren. Dat lukte Micheil niet, de hoorn ging erop. Mij wel, met 3 woorden Bulgaars, haha.

In de kleine kamer lagen uiteindelijk 6 personen. Het was bedompt. De enige vrouw lag te hoesten. Corona?

Het begin van een nieuwe dag

11a

Op pad voor de volgende 25 km door de bergen

12a

Mike en Rien

13a

We lopen door een prachtig berglandschap

14a

Tussen de ...

16a

Berghut ...

18a

4 sept, zaterdag (wandeldag 3) van Konya Stena naar Dobrila hut. 28 km, 731 omhoog en 509 omlaag.

Het ontbijt macaroni met kaas ging niet door omdat het door de Engelssprekende baas gisteren niet was opgeschreven op de allesbepalende lijst. Het Kom Emine communistische vriendschap pad bleek nog communistische trekjes te hebben, meer dan vriendschap. Toen ik dat benadrukte in een oplopend dispuut werden 2 van de 3 baardmannen pissig en richtten zich op Micheil, die zich eerder inschikkelijk had betoond. Eindstation: geen ontbijt. De Bulgaarse vertelde nog dat alles gisteravond was gekookt. En nu kon het niet meer. Gek genoeg stond macaroni gisteren niet op het menu. Raadsels. We sliepen dus met alle 6 gasten in een klein kamertje, terwijl er 100 bedden capaciteit was in dit giga gebouw. Pas in bed dachten Micheil en ik allebei aan corona, gek genoeg. Vanochtend uitgevraagd, met tegenzin waren de antwoorden: alleen de oude baas van 75 was gevaccineerd. Zijn reisgenote niet, noch de jongens. Er hangt wel een corona tekst op de buitendeur. Het eerste wekalarm ging al vroeg af. (Lekker geslapen, dagboek bijgewerkt. Micheil sliep pas laat zei hij.)

Jeanette weet dat in Bulgarije 17 procent tegen covid is ingeënt. Lekker dan. De hutten schijnen de komende 3 nachten vol te zijn, maandag is een feestdag. Dus is er ook sjopska salad. Slapen zal zonder reservering vooraf wel de tent worden. En dat is veel beter ook.

Lekker vroeg weg. Half 8 of zo. Micheil maakt later op de ochtend alsnog macaroni. Geen macaroni toch macaroni. Vandaag is het een prachtige dag. Zon en windstil. Een groot verschil.

We lopen vrij makkelijk rechtsom en zien de hut weer liggen. Het is prachtig in het vroege zonnetje. Het monument, dat gisteren nog zo ver weg leek duikt ineens dichtbij op. Auto’s spiegelen op een volle parkeerplaats en nu komen er horden Bulgaren tegemoet. Er staan stalletjes met heerlijke waar. We kopen wat eetbaar kleins en elk een fles vruchtensap. Bij de stal verderop blijkt de eigenaar perfect Canadees Engels te spreken. Hij gaat in benadering van agressief naar cynisch naar beminnelijk. Een apart mens. We kopen er ook frambozenwijn. Op naar het monument bovenop de Beklemeto of Troyan pas. Een reusachtig ding, het blijkt een vrijheidsboog, 1944-1978. Zeker communistisch, met die beeldenpartij. Het betonrot wacht op Europese subsidie. In het (digitale) boek staat dat Bulgaren de boog spottend een knelband noemen. Communisme heeft goed afgedaan hier. Maar het is een vrijheidsboog ter ere van bevrijding door de Russen in WOII. Hier ook geen drommen mensen. Geen prullenbak. Ik loop een stukje omlaag en achterhaal 2 mannen. Als ze snappen wat ik bedoel willen ze de flessen retourneren. Nu gaat de route een heel stuk over een macadamweg in aanleg. Langs een hut die verlaten zou zijn. Die is echter nieuw leven ingeblazen: er eten mensen, de schoorsteen brandt. We komen iets na 13 uur bij de Dermenka hut. Die heeft een welkom bord, is super gezellig ingericht, kleedjes op tafel. Hier is veel volk. Bestellen gaat Micheil in het Bulgaars goed af, toch heeft de mevrouw er halverwege genoeg van en loopt gewoon weg. Genoeg besteld voor soep (kip, darm) en frites. Aangevuld met heerlijke Bulgaarse yoghurt met bosbessensaus. En koffie. De batterijen opgeladen. Omlaag naar koeien, een nieuw deel van het Nationaal Park Centrale Balkan in. Door bos, mooi hier. Een ruiter groet vriendelijk. “Alles goed” vraagt hij. Kijk nou! Kan dus ook.

Flink omhoog over een kale heuvel met keienpad. Weer een stukje bos, weer een ruiter. Daar lopen we de wandelvrouw achterop, Maria heet ze. Diepe wallen, niet op haar best. Met Roma genen denkt Micheil. Ze loopt het hele pad, van de berg Kom naar Emine aan de Zwarte Zee. Haar droom. Ze was partner noch verzorgende van de 75 jarige, die trouwens is gestopt.

Om 5 uur middags komen we aan bij de grote Dobrila hut, het is meer een hotel. Nee, dat deel is nog in aanbouw. Gigantisch druk hier, het klopt helemaal van die volle hut in het weekend. Dus wij gaan in de tent, met toegang tot de douches. Er is volop keus op de menukaart. Dezelfde kaart als in Dermenka. Het eten is heerlijk, wel was het gedoe om de bestelling ook in handen te krijgen. In de avond aan tafel met Maria. Een perfecte leermeester Bulgaars voor Micheil. Gezellige boel binnen, er wordt gezongen.

Het viel qua lopen erg mee vandaag. De forse hoogteverschillen uit het boek zijn totale onzin.

-

20a

Wegbewijzering

21a/22a

-

23a

Even wat eten klaarmaken omdat we het ontbijdt in de berghut hebben gemist

24a

Onderweg langs de stalletjes

25a

-

26a

..., wie we een aantal maal troffen. Zij loopt het gehele Kom-Emine pad van +/- 450 km?

27a

5 Sept (zondag wandeldag 4). Van Dobrila hut naar Tazha hut. 27 km, 1.211 meter omhoog en 1.543 omlaag.

Mijn Bulgaarse yoghurt stond vannacht op het muurtje, bordje erop tegen de mieren. Had je gedacht, ik werd wakker van gerinkel, en het was al opgegeten. Een kat ongetwijfeld. Ook mijn zakje met sandwich was weg. Lag tussen de binnen- en de buitentent. Hoe dom kan je zijn. Ook was mijn zonnebrandflacon uitgeperst in de tas. En wel 3 keer moeten plassen vannacht, de laatste keer gewoon over de rand. Alle kleren aan, bijna te warm. Het heeft onder de heldere hemel niet gevroren. Goed geslapen. Micheil minder, maar 5 uur of zo. Weer direct na ontwaken naar de wc, stoelgang voortreffelijk. Door al mijn gedoe nog pas om 8.30 uur weg. Zon, korte broek.

Vandaag moet een zware dag zijn, met vele toppen. Het gaat gelijk steil omhoog.

Op de eerste pas, Ambaritsa peak (2.150 m), staat een shelter, met voorraad en een condoom. In de zon waait het hier koud en hard.

Omlaag. Je ziet de volgende afgeronde toppen al opduiken. In de verte Koupena peak. Vlak voor een nieuwe onbarmhartige klim omhoog schuilt Maria op een plekje uit de wind.

Drukte op het pad. De volgende hevige top heeft op het laatste stuk kabels omhoog. Koupena 2.169 m is vol Bulgaren. Omlaag gaan we fluks voor de groep uit, anders is het file. Ook omlaag zijn er kabels. Twee vrouwen voor ons, doen het goed. Omhoog naar een nieuwe top. Effe rust. Foto terug kijkend, met schoenen. Nu omhoog en nog meer omlaag richting de voet van Botev peak. Daar ligt ie in de wolken. Bij Botev shelter, een echt sfeervolle afgetimmerd hol aan de voet van de berg, worden we afgeblaft. Niets te eten! Niema niestu! Koude koffie gaat nog net. Schoenen werden naar buiten gesmeten. Zó onvriendelijk. De 350 meter stijgen naar boven vielen nog mee. Op de top (2.376 m) staat een weerstation en meer grote gebouwen. Ook een tweede Botev shelter. Hier liggen bananen, is goede soep met meatballs. Als ik vraag naar de foto aan de wand (van Mr Botev) ontstaat met een groep jongeren een hele conversatie over Bulgarije. Iedere Bulgaar is zwaar ontevreden over de corrupte regering, die 60% van het EU geld verduistert. Er waren protesten, een jaar geleden, maar dat werd uit het Bulgaarse nieuws gehouden. Deze jonge mensen bleken al jaren in Californië te wonen dan wel voor een Amerikaans bedrijf in Bulgarije te werken. Verassend. Wel over revolutie gehad, niet gevraagd of ze hun eigen land niet moesten opbouwen. Te lang gepraat, want de beoogde slaapplaats aan de andere kant van de berg is een verlaten dichte schuur in een desolate omgeving. Koude wind inmiddels. We lopen nog 8 km grotendeels over een weggetje door kaal landschap naar de volgende Tazha of Tuzha hut. Bij aankomst rond 19.45 uur zijn we versleten. “Total loss” zei Micheil. Het laatste lange trappetje naar de hut nog een opgave. In de hut is het loeiheet, de kachel brandt. Gezellig ook. Gevulde kippensoep en koolsalade.

Het lukt om een eigen kamer te regelen, met het corona terugvlucht argument. Doorzakbedden, de etage doet aan opa uit Kapelle denken. Ook hier geen douche bij gebrek aan water. Als een roos geslapen. Micheil minder, die heeft moeite met dat type bed.

Op de bergtop ...

29a

-

30a

Op de bergtop...

31a

-

32a

-

35a

Berghut ...

36a

-

37a

jg

38a

In de berghut ... 's morgen weer verder, nu de trap af waar we gisteravond omhoog moesten

39a/40a

6 sept (maandag wandeldag 5). Van Tazha/Tuzha hut naar een kampeerplek bij de Korita fountain, een paar km voor de Partizanska hut. 19 km, 613 m omhoog en 728 omlaag.

We zijn laat op. In bed het verslag bijgewerkt. Ontbijtje met jam en kaas op toast in het zonnetje buiten. De regen van het weerbericht blijkt achterhaald. We leren dat in Bulgarije flink is uitgepakt over de naam Nederland ter vervanging van Holland. Holland mag niet meer. Oh? Elke Bulgaar wil verbaasd weten waarom we toch hier zijn. We zijn ook nog géén andere buitenlandse toerist tegengekomen. Van de vriendelijke gastvrouw horen we dat alle hutten private ondernemingen zijn. Het grote verschil in exploitatie ligt dus aan de ondernemer zelf.

De trap weer af, eerst over een vlak weggetje, dan fors circa 500 meter omhoog, eerst door een bos en dan door open veld. Micheil sprint vooruit. Die heeft er ondanks een blaar zin in. Omhoog is ie toch al niet bij te houden met zijn grotere stappen, nu al helemaal niet. Horizontaal en omlaag ga ik al dribbelend naast zijn normale tred beter. We komen er allebei.

Even is het mistig en koud, dan weer zon. Om 14.30 zijn we bij de Mazalat hut. In het zonnetje met veel volk heerlijk buiten gegeten. Weer die heerlijke Bulgaarse yoghurt met bosbessen toe. Kisolo moleko. Dan komt Jeanet met een rare afschrijving, blijkt loos alarm. Pas om half 5 zijn we weer aan de gang. Op 1.390 meter bij Korita fountain is een mooi kampeerplekje in hoog gras. Vlak ook nog. Een horizontaal plekje is wel een vereiste, want mijn matrasje is spekglad. Micheil maakt in het laatste zonnetje pannenkoeken. Ik heb nog stééds zwaar notenbrood en kaas van thuis. Het wordt vast koud. We hebben nog wat frambooswijn. Oeps, had Micheil al weggeklokt. Terwijl ik in mijn tentje lig te schrijven, vindt Micheil een teek. En nog een! Opmerkelijk ook, nog geen mug gezien of gevoeld. De deet bleef zo in de tas. Spiegeltje inspectie in de tent, Rien heeft geen teek.

-

41a

-

42a

Berghut ...

43a

7 Sept (di, wandeldag 6) van de fountain naar Shipka monument, 21 km, 551 omhoog en 727 omlaag. (Taxi naar de plaats Stara Zagora)

Rien heeft het niet koud gehad met alles aan, wel licht geslapen. Micheil had het te warm, slecht geslapen. Vandaag is voor Micheil de laatste wandeldag. Hij daalt af naar Shipka. Eerst volgen we een makkelijk karrespoor naar de Partizanska Pesen hut. Daar een extra ontbijt met salade, Bulgaarse yoghurt en goede koffie. In de Uzana hut een stukje verderop doen we soep en dezelfde yoghurt, nu met bosbessensaus.

De bebaarde uitbater van de Uzana hut vertelde in goed Engels dat het vervolg van het Kom Eminepad naar het plaatsje Kotel saai zal worden en dat de hutten bezig zijn te sluiten. Ook is er geen water op het vervolgtraject van 130 km naar Kotel, dat ik nog wil lopen. Inderdaad had bellen naar de volgende Buzludza hut geen resultaat, de hoorn ging erop. De man vindt

de Rhodope bergen mooi, naast nog een hele batterij andere bergen in Bulgarije. Impulsief ontstaan er nieuwe mogelijkheden. Afbreken of doorlopen?

De route voert nu voortdurend over een onverharde weg. Jammer. Daar lopen we Maria achterop, nu met stokken en een volghond. De achterover hangende rugzak herken je van ver. Die was ons dus gepasséérd. Knap hoor. Het pad was al jaren haar droom. Maar ze heeft het moeilijk. Ze hoest veel. Ze rookt ook teveel. Bij Dormira pafte ze er ‘s ochtends vroeg meerdere weg. Bij een flinke klim blijft ze achter, maar bij het restaurant bij het vrijheidsmonument komt ze aan als we aan het eten zijn.

Hier breekt Micheil volgens plan de wandeling af. Zo dadelijk wil hij met de bus omlaag. Voor de foto ren ik in een kwartier de trappen op naar het Shipka vrijheidsmonument. Maar de beloofde bus blijkt niet te gaan. Intussen bellen Maria en ik diverse hutten verderop op het pad. Er zijn hutten die de niet opnemen of het gesprek direct afbreken. Maar het Ski Resort en Chumera hut ”are working” . Het kán dus, maar het worden flinke afstanden. Uiteindelijk sta ik midden op het plein in dubio, met Maria aan de ene zijde en Micheil op afstand aan de andere zijde. Micheil vindt een taxi.. Wat doe ik? Naar een hotel ter plekke en morgen 40 km lopen, of naar het plaatsje Shipka, Plovdiv en verder. Nog even gauw op de kaart kijken, verderop de route naar Kotel zijn véél weggetjes, dat is niet fijn. Micheil belt vanaf de taxi. Hoppa, besluit genomen. Dág Maria, hand, succes!

In de taxi. De taxichauffeur is eigenlijk gezellig op stap met zijn 10 jarige slimmerik van een zoon. Die zoon leest een boek van Oscar Wilde - in het Engels! Van de plaats Shipka belanden we weer in een collectieve taxi naar Kazanlik voor het bustarief. In Kazanlik staan naast armoedige flatgebouwen ook een verzameling krotten. Micheil weet, daar wonen de Roma. Van Kazanlik gaan we na enige wachttijd met dezelfde chauffeur door naar Stara Zagora. Micheil ratelt met de taxichauffeur, het gaat nu wel heel goed met dat Bulgaars. Micheil de reisleider is het nu! Toch, in Stara Zagora koopt Micheil een buskaartje terwijl hij met de trein wil. En (dankzij een behulpzaam meisje achter me) ik bemachtig een buskaartje naar Plovdiv, voor 10 lev, 5 euro. Allebei zo rond 9 uur morgen. Het meest dichtbij zijnde hotel is Zheleznik. 65 lev. Mooie hete droogkamer. Binnen de kortste keren hangen er tenten en wasgoed te drogen. Weer schoon.

44a

Micheil en Maria

45a

8 september (wo) Rien naar Plovdiv, Micheil naar Varna.

Ik sliep opmerkelijk slecht. Warm, voor het eerst zijn er muggen. Micheil pakte uurtjes zegt ie. Vóór de laatste check wijst Micheil me op mijn zwarte onderbroeken over de zwarte tv….. Half 9 zijn we al beneden. Flink speling houden vindt Micheil. Een jazzgitarist uit Sofia maakt onze afscheidsfoto. Op naar Plovdiv en op naar Varna. Einde van een nieuw gezamenlijk avontuur. De wandeltocht was puik. Het viel mee, de omhoog en omlaag meters in het Kom-Emine boek waren schromelijk overdreven. Wel hebben we flinke dagmarsen gelopen, bijna 150 kilometer in 6 dagen. De bergen waren landschappelijk niet heel spectaculair. Vinden we allebei. Veel grasheuvels, echt een oud gebergte. Leuke ervaringen. We hebben nog steeds geen andere niet-Bulgaarse toerist gezien!

Lees het verhaal van Rien zijn reis verder...

Naar Plovdiv, circa 120 kilometer naar het zuiden. Mondkapjes op in de minibus. Met airco. Belangrijkste is dat net buiten Chirpan de bus langs een echte krottenwijk reed, echt afwijkend van de flats en doorsnee vierkante huizen van baksteen. Dit zou een Romawijk kunnen zijn. Tsjigani zoals de Bulgaren ze noemen. Na de Turken de grootste minderheidsgroep, ongeveer 0,5 miljoen mensen. Verder goede wegen, moderne auto's.

In Plovdiv ben ik om half 12 in de keurige studio MiRoom, zelf inchecken. Dat lukt. De rest van de dag rondkijken. Plovdiv (Philippopolis) is een héél oude stad. Het claimt de oudste bewoonde stad van Europa te zijn, ouder dan Rome. Er zijn nog antieke bouwwerken. Een groot deel van de binnenstad is autovrij. Dat is mooi. Er zijn tal van moderne winkelstraten vol flanerende mensen, maar ook mooie oude straatjes in Oud Plovdiv.

De rest van de dag rondkijken.

De rest van de dag rondkijken. Stadskaart. Ook een goede kaart gevonden van het gebied Rhodope.

Etnografisch museum, Romaanse arena, kerken. De eerste Sveta Marina kerk met houten toren is de mooiste. De kaalste is de oudste, namelijk 4e eeuw na Chr.

Kaart 1 cm = 1 km gevonden van het gebied Rhodope. Handig voor het overzicht. Ergens in de verte in Plovdiv moet het getto Stolipinovo van de Tsigani liggen. v Het etnografisch museum, over bevolkingsgroepen, beperkt zich tot Rhodope en Sredna Gora, Niets over de Turkse (9%) en Tsigani (minstens 5%) minderheden in Bulgarije. Ik ben er nog over begonnen. Het pand is uit 1847. Een rijke koopman.

In het late zonnetje is er een mooi uitzichtpunt over Ploviv met de fundamenten van fort Nebet Tepe.

Nebet Tepe, de heuvel in Plovdiv met de oudste versterkingen. Vanaf 350 AD werd het onder Philippus II van Macedonië, (vader van Alexander de Grote) al groter, de Romeinen maakten er een echt fort van.

Wat hoor ik: een lokale inwoner die met outlaws werkt kent een blanke collega die gewoon lekker goedkoop woont in het getto Stolipinovo van de Tsigani. Niets aan de hand, zegt hij. Lekker gegeten bij restaurant Rakhat Tepe, met uitzicht op Stolipinovo in de verte. In de avond terug naar het oude Romeinse theater van Philipoppol, er blijkt een optreden van de band Grafa te zijn.



9 Sept (do) Plovdiv

Eerst koffie om de hoek bij Dolche Mela. Het miezert. Dan via de heuvel naar het Rhodope busstation voor een buskaartje voor vrijdag, om 13:00 uur. Onderweg een barbier gevonden, maar die had het erg druk. Die middag regent het, mooi tijd om eens alle bezienswaardigheden in Rhodope op de wandelkaart op te zoeken en een plannetje te maken. In de namiddag: het Historisch Museum en een vrij desolate wandeling naar de rand van Stolipinovo. Aldaar: flats met vuilnis op straat, harde regen, jongeren zien me, ik druip af. Verderop is er een bus terug naar het centrum. Na een snelle self-service maaltijd de avond met kaart en boekingen doorgebracht: Yagodina via Booking (12 euro) en Trigrad (9 euro) via Airbnb, een reservering. Die verhuurder schreef dat de prijs per persoon was en dat het om een tweepersoonsbed ging. Dus als ik er alléén in ging liggen moest ik het andere bed ook (contant) bijbetalen. Dat wilde ik natuurlijk niet en werd dus afgewezen. Ik heb het bij de Airbnb organisatie gerapporteerd. De nieuwe Airbnb aanvraag in Trigrad (bij Maria voor 25 euro) zou ook gedoe worden.



10 sept (vr) bus naar Yagodina in Rhodope, circa 100 km naar het zuiden.

In de ochtend naar de barbier, laatste kopje koffie in Dolche Mela, geld pinnen bij de Postbank (!) en nog zo'n fantastisch ijsje.

Plovdiv, echt een mooie stad om te bezoeken. Naar het Rodopi busstation ten zuiden van de spoorlijn. Hier in Plovdiv zie je veel mondkapjes op straat. Maar of het effectief gedrag is?

De bus van 13.00 uur, twee uur rijden naar Devin. Meren onderweg, mooi. Vanuit Devin nam ik de taxi naar Yagodina voor 25 lev (12,50 euro). Steile wanden onderweg. (Het alternatief voor de taxi was een stuk met de bus richting Borino en me dan vanaf de afslag laten ophalen. Хцшзпц = Borino. Oh die cyrillische letters. Maakt het lastig om bestemmingen te lezen.)

In Yogadina heb ik een keurig nieuw hotel. КЪща за гости  Мечта. Weinig gasten.

Nog even in een uur naar Eagle’s eye uitzichtpunt gewandeld, 1 uur omhoog, 370 meter. In het hotel Yagodina restaurant Rodopi specialiteiten besteld.

Kaçamak, op de foto het bord achterin. Dat andere is Tikalnik, op basis van aardappel en kaas. Beide Rhodope specialiteiten. Beide zwaar eten, met boter. Ik verwachtte kleine bordjes. Leuk aanspraak aan een Bulgaars stel aan het volgende tafeltje. De grot? Doen.

In de avond wordt duidelijk dat de Trigrad reservering na 24 uur zonder enige reactie afloopt. Berichtjes helpen niet. Bah. En alternatieven zijn er eigenlijk niet. Dan maar in de tent.

Onheil. Bij het flossen merk ik dat een stuk kies los komt, links onder. Weer terug geduwd, en het blijft voorlopig zo zitten gelukkig.



11 september (za) In Yagodina. Wandeldag 1. 19 km, 705 omhoog en 705 omlaag.

Prima geslapen. Om ongeveer 8 uur op weg voor een rondwandeling. Het plan is na terugkomst door te lopen naar Trigrad. Het rondje gelopen. In het noorden leek het voor een stukje wel het Caminito del Rey in Spanje. Mooi! En op het eind nog de Yagodinagrot bezocht. Met een groep van wel honderd man, zaterdag topdrukte. Niet heel bijzonder, wel een lange ondergrondse schuifelwandeling. Het parkeerterrein staat vol. En denk nou niet dat de meeste Bulgaren in krakkemikkig spul rondrijden.

Terug in het huis heb ik bijna 20 kilometer gelopen en het is al bijna 15:00 uur. Ik mag nog een tweede nacht blijven. Volgt een ontspannen namiddag op het balkon met het dagboek en een vertaalapp gesprek met de beheerder buiten bij het winkeltje.

In de avond nu veel minder eten besteld, kiselo meleko toe. (yoghurt met bosbessensaus.)



12 september (zondag), Wandeldag 2. Naar Trigrad en hut Chairski Ezeri. 22 km, 853 m omhoog en 577 omlaag.

Half acht weg teneinde om 9 uur bij de Devil’s Throat grot te zijn, waar Orpheus zijn geliefde uit Hades, de onderwereld, ging ophalen. Die grot moet onderscheidend zijn. 9 uur haalde ik niet, echter de grot ging pas om 10 uur open. De rugzak gestald bij een van de stalletjes. Een enorme ondergrondse hal en een giga steile trap weer omhoog. Maar best apart en geen ellenlange uitleg in het Bulgaars.

Nu nog een stukje naar Trigrad. Een rondje lopen over een wandelpad richting Griekenland voor het smokkelverleden lijkt bij nader inzien niet echt leuk. Het loopt dood of je gaat over asfalt. Asfalt, geen zin in. De rugzak heb ik volgens afspraak met Frikia van de airbnb mislukking bij haar Trigrad hotel gestald. Met lichte tred vervolgens in Trigrad rondgekeken en er een middagmaal gegeten. Trigrad is iets groter dan Yagodina, maar net zo slaperig, de huizen met houten schuren wijd uiteen. Niet heel speciaal. Naast een moskee staat hier ook een kerk. Er wonen in Rhodope veel moslims, vanuit de Turkse overheersing.

In deze regio staat hout voor de winter nu centraal. Overal bammetjes en kloofmachines. Met de bijl is ouderwets. Net als al die houten schuren, daar slaat het verval toe. Kennelijk hoeft er niet veel meer in opgeslagen te worden. Het is in de avond en vroege ochtend best koud, 5 graden zo. Trui aan. Het wordt ook vroeger donker. Om 8 uur avonds is het geheel nacht. En overdag met 20 graden heerlijk wandelweer, niet té warm. Ik heb nog niet vermeld hoe keurig alles in Bulgarije geregeld is. Informatieborden, bekertjes bij de bron, schuilgelegenheid, keurig allemaal.

Het bleek nog een knap eind naar Chairski Ezeri. Totaal 22 km. Ik was er rond half 5. De gastvrouw deed het slim. Ze belde haar Engels sprekende dochter. Ze liet gelijk de familiefoto zien. Via haar werd duidelijk dat de volgende hut óók werkte. Hier in Chairski Ezeri was ik de enige gast. In het laatste zonnetje werd me een flinke omelet met tomaat geserveerd. Kamer met een houtkachel en een doorzakbed. Heerlijk warme en fraaie douches. De mevrouw had hier met haar man ook een kamertje.



13 sept (ma) Wandeldag 3. Naar Lednitsata hut, 16 km, 743 omhoog. 480 omlaag.

Wel 10 uur lang en heerlijk geslapen. Half 7 op en na eigen ontbijt met zuurdesembrood uit Plovdiv om 8 uur op weg. Het is nog koud met zon. Koude wind. (Die wind bleef de hele dag koel terwijl de zon toch lekker scheen.)

Het gaat meer omhoog dan omlaag. Afwisselend karrespoor en wandelpaadjes. Open gebied afgewisseld met stukjes bos. Kapsporen te over. Er wordt driftig hout verzameld voor de winter. In giga hoeveelheden.

Ik ben nu onderweg naar het plaatsje Myrna en dan verder naar de Lednitsata berghut. Opvallend hoe alle houten schuren hier op instorten staan. Ik vind een idyllisch leeg toekomstig buitenhuis met een vijver en een prieeltje in het midden.

Klein dorpje Myrna zonder voorzieningen. Het hostel is dicht, de winkel ook. Er is alleen een moskee. De ontvolking heeft in deze regio duidelijk zichtbaar toegeslagen. Houten schuren zakken in, huizen zijn verlaten.

Even pauze met de schoenen uit. Ik blijk op de E8 te lopen, lange afstand wandelpad. Op het pad een eekhoorn en roedels paarden gezien. Maar op het pad “geen mensch”.

Klein stukje verderop: “Shit, in mijn kuit gebeten, maar geen bloed. Me goed verdedigd met zwaaien met mijn tas en door een schop uit te delen.” Ineens waren er schapen op het pad, met 2 herders zittend in de berm. Stuiven 2 honden op me af. Een voor, een van achter, die beet. Door al zwaaiend om mijn as te draaien hield ik ze op afstand. Uiteindelijk kwam een herder eraan. Pas dichtbij luisterden de honden. Pfff . v Zo half 4 gearriveerd in hut Lednitsata. Weer de enige gast. Hier een totale Bulgaars onderdompeling omdat het oude stel uitsluitend Bulgaars spreekt. Deze locatie is ook weer heel groot. Maar hier is niets modern. Het gebouw is uitgewoond, stokoud, met elementair sanitair en dito wasbak beneden. De muren zijn groen. Doorzakbedden.

De foto’s aan de muur zijn weer van mr Botev en consorten, vrijheidsstrijders tegen de Ottomanen.

Moeders zit constant te bellen Weer een omelet. Het smaakt me goed.

Het was weer zover. Ja knikken is hier nee, en nee is ja. Dat gaat steeds mis ...

Naar bed. Dagboek. Half 10 licht uit. Mijn kussen maakt geluid, er knaagt iets daarbinnen.



14 sept (di) Wandeldag 4. Naar Orpheus Rocks, 30 km, 279 omhoog en 565 omlaag.

Weer lang geslapen. Ontbijt op de kamer, half 8 weg. Vanuit de hoge verte is de hut mooi in het zonnetje te zien. Daar schalt de muziek ineens door het dal. Prachtig. De route gaat vandaag veel over karresporen. De afstand wordt fors maar het gaat weinig op en neer.

Veel bospaden, karresporen, veel houtkap. Zo hier en daar een vergezicht. Mooi wandelweer, zon en toch fris. In gesprek met een tarzan houtvester die gelijk begint over een berenspray. Beren zitten hier steeds meer. Hij jaagt en baalt van hun beschermde status. De boomstammen worden omhoog getakeld, zodat ze over de weg kunnen worden afgevoerd. 16 Euro per m3 voor timmerhoutstammen.

Brandhout brengt veel minder op. Maar er liggen overal keurige bammetjes bij de huizen. Aaneen zou het constructiehout geweest zijn. Helaas niet gevraagd of en hoe de kap gereguleerd is. In ieder geval groeit naaldhout 120 jaar, gaat dan afsterven.

De houtvester moet ook niets van die schapenhonden hebben. Ze zijn er alleen voor de beren, daarom zijn ze zo agressief. Heel anders dan jachthonden of drijfhonden. Deze honden drijven de schapen niet voort en bijeen, dat moet de herder zelf doen.

Veel bospaden, karresporen, veel houtkap. Zo hier en daar een vergezicht. Mooi wandelweer, zon en toch fris. Een tarzan houtvester begint direct over een berenspray. Beren zitten hier steeds meer. Hij jaagt en baalt van hun beschermde status. De boomstammen worden omhoog getakeld om ze over de weg af te voeren. De opbrengst is 16 Euro per m3 voor timmerhoutstammen.

Brandhout brengt veel minder op. Al die keurige bammetjes bij de huizen zijn volgens hem brandhout. De kap wordt volgens hem zorgvuldig beheerd. Naaldhout groeit 120 jaar, gaat dan afsterven.

De houtvester moet ook niets van die schapenhonden hebben. Ze zijn er puur voor de beren, daarom zijn ze zo agressief. Deze honden drijven de schapen niet voort en bijeen, dat moet de herder zelf doen.



Verderop werd bij een van de vele watertappunten met picknickplaats veel water gehaald. Het is vandaag een beetje eenvormige tocht. Leuk maar niet onderscheidend.

In het ski-oord aan de noordzijde van Smolyan staan grote hotels. Er is meer in aanbouw dan wel nooit afgemaakt. De Smolyan Ezera hut blijkt dicht, de camping is een onkruidveldje zonder water, de meertjes zijn zeer ondiep en groen. Ik voel geen aansporing om de tent op te zetten. Er zijn uiteindelijk maar 2 dure hotels open.

Het wordt Chapov guest rooms, onderaan de berg Snezhanka. Via Booking de goedkoopste optie gezocht en er heen gewandeld. Het blijkt ook verreweg het gezelligste onderkomen alhier. (Het is een ongezellig skidorp.) De baas is ook een hiker mountainbiker. Hij weet een prima lokale website. En hij heeft ook de Gaia app op zijn telefoon! De fameuze Orpheus rocks die in het laatste zonnetje de bergen glans geven zijn bij eerste waarneming gewoon rotsen. Dus geen grote stenen maar bergtoppen?

30 km vandaag, maar weinig op en neer.

Op stand gegeten bij Mountain Lake, voor 40 leva. Zelfs mijn overhemd voor aangedaan. In het donker terug draag ik een paar stenen. Echter, er ik ontmoet onderweg alleen 2 aardige honden.

Hoe zal ik verder? De stoeltjeslift naar de top van Snezhanka 1926 m is buiten werking door verschuivende aarde waardoor de kabels steeds strakker komen. Zei een geoloog die het onderzoekt. Dus het wordt lopend omhoog.

Van daar uit wil ik naar die Wonderful Bridges. Er is geen goede wandelroute. Dus met openbaar vervoer of taxi. Morgen dus een makkie. En daarna? Nog geen idee. Er is een lange wandelroute naar Asenovgrad, maar zonder hutten. Ik wil ook nog naar het Bachkovo klooster daar in de buurt.



15 sept (wo) naar Wonderful bridges. Wandeldag 5. 11 + 10 km. Eerst 562 m Snezhanka omhoog en dan ruim 400 m omhoog naar Wonderful Bridges.

Heerlijk geslapen in Chapov Guest rooms, voor 40 lev. Ontbijt in het eerste zonnetje dat boven de berg uit piept. De tuin heeft net zulke appelbomen als wij hebben. Straks even snoeiadvies geven.

Milou gebeld, naar aanleiding van galstenen in een potje, van Pascal. De oma Bok geschiedenis herhaalt zich.

De eigenaar vertelt dat ik dit jaar na 2 Franse meisjes de derde buitenlandse gast ben. 14 bedden. Ook niet veel Bulgaren. De man is bezig voor het examen berggids. Hij rookt wel teveel..

Het blijkt dat ik gisteren mooier had kunnen lopen, langs die Peralik hut. Met meer uitzicht, wel iets langer nog.

Tijdens de koffie buiten bij Mountain Lake vertelt de ober over het spreidingsbeleid van Roma in de communistische periode, gericht op assimilatie. Nadien zijn ze weer bij elkaar gaan wonen. Ze spreken volgens hem veelal alleen hun eigen Romani taal zonder schrift, dus het slechte samenleven komt volgens hem van beide zijden. Roma, Tsigani, wonen niet in de moeilijke regio’s, niet in de bergen. Verder mixen de Bulgaarse bevolkingsgroepen goed. Tijdens de Armeense genocide kwamen 2 miljoen Armeniërs naar Bulgarije, groot deel is gebleven. En Bulgarije heeft goede betrekkingen met Israël omdat er in wo2 iets van 30.000 joden gered zijn. De tsaar Boris III had een joodse lover, zoiets.

Er zijn opmerkelijk veel hotels in half af gebouwd. Tijdelijke bouwstop of ontmanteling?

De Snezhanka van 1926 meter op. Een stijging van 562 meter. Boven is dan eindelijk de locatie Orpheus Rocks, zijnde een rots met mooi overzicht over het dal waar ik net vandaan kwam.

Hier op Orpheus Rocks zou Orpheus met zijn muziek zijn omgeving betoverd hebben, de dieren en bomen dansten. Orpheus, uit de Griekse mythologie, daalde af naar de onderwereld om zijn geliefde terug te halen. Op de top weer koffie met geweldige chocolade- pruimentaart. Met de wel werkende stoeltjeslift omlaag naar Pamporovo, 10 lev. Na een vruchteloze poging tot liften, in de regen, komt de minibus naar Chepelare. Een volgende minibus zet me af bij de afslag naar Zabardo en Chudnite Mostove. Dan is het om 16:30 uur nog 16 km naar Chudnite Mostove. Na dik een uur is wel duidelijk dat er géén minibus meer komt. Er kwamen al die tijd slechts 2 auto’s langs, die me lieten staan. Dan maar lopen. Twee km later krijg ik alsnog een lift. Ik stond dan ook midden op de weg. Lopend zou ik dik in het donker eindigen en een geschikte kampeerplek was ook ver te zoeken. Het laatste stuk was nog 8 km, gelopen in 1,5 uur, met ook nog 400 meter stijgen. Net voor diepe schemer aan. In een leuke kleine hut. Niet Rocky Bridges maar een andere, namelijk de Wonderful Bridges hut. Met een aardige Engels sprekende ondernemer, David. Kamer met een warme douche, een maaltijd, de kachel brandt, helemaal goed. Wasje gedaan. Het losse stuk kies wipt er met ragen ineens uit. Jammer, maar het valt mee.



16 september, (do) richting Hvoina busstation. Wandeldag 6. 18 km, 441 m omhoog en 618 omlaag.

Ik ben pas half 8 wakker. Snel ontbijt. David heeft examen, zit achter de computer. 3e jaar management toerisme. Hij huurt met partner deze zaak en is eigenaar van een leeg gebouw vlakbij. Maar er zijn veel restricties hier. Om half 9 is het maar een paar stappen naar de eerste Wonderful Bridge. Echt prachtig in het eerste zonnetje. Veel indrukwekkender dan ik had verwacht. Tot nu toe vielen al die attracties een beetje tegen, maar dit is écht speciaal. Vooral met dit mooie licht. David noemde 3 standpunten, 2 hoog en 1 laag. Maar ik ga er ook doorheen, zie op het laatst ook nog een bijzondere grot aan de andere kant, net een vagina. De hond houdt gezelschap. Ook daar kan je via het riviertje de andere kant op bij komen. Het verhaal is dat het een ondergrondse rivier was, waar bij een aardbeving delen van zijn ingestort. Het water verdwijnt met onbekende bestemming.

Gisteravond was mijn idee om 2 nachten te blijven, vandaag zonder rugzak te lopen. Maar er gaat géén minibus. Er komen hier dagelijks toeristen, maar die zullen pas laat op de dag terug omlaag rijden. Trouwens, liften valt nog niet mee.

Ik loop door richting Kabate met als doel het plaatsje Hvoina, met een busstation. Volgens David is de Kabate hut bemand, een vriend woont daar. Hij wijst een andere plek aan dan Gaia zegt. Dáár is het.

Ik ben pas om half 12 weg, het is vandaag niet heel ver. Halverwege moet op Tsirikova peak een mooi kerkje staan. Inderdaad, heel sober. En daarna komt een fantástische kloof, waar je in afdaalt. Na de kloof val ik helaas op mijn snufferd, m’n schoen bleef haken. Een paar schrammen op m’n linker onderarm van het opvangen. Bah. Het is toch best nog een stuk. Er zijn veel meer karresporen dan er op de kaart staan. Goed opletten.

En dan blijkt om half 6 in de avond dat de beoogde hut een ruïne is. Er staat ook een hutje met een houten bed waar al stro op ligt. Dat zou kunnen dienen. Doorlopen en een tentplaats vinden of hier blijven en dan morgen vroeg verder? Ik besluit te blijven. Eten genoeg, maar nog geen liter water over. Geen internet, de hele dag al niet. Dat zal Jeanet niet leuk vinden. Van 24 uur geen appje zal ze wel opkijken. We bellen ook vrij regelmatig via Whatsapp.



17 september (vr) (Wandeldag 7). Richting Hvoina en Bachkovo klooster, en dan op naar Varna. 8 km, 595 m omlaag.

Goed geslapen, wel muizen. Een paar keer ben ik er wakker van geworden. Toch een volwaardige nacht gemaakt. Niet koud. De wekker op 5.45 uur. Want ik wil vroeg bij het klooster zijn, en dan Varna halen. Om 6 uur is het nog pikdonker. Lampje op en gaan. Nu hoor ik water lopen. Flesje getapt, beetje chloor erbij. Drie kwartier later is het al aardig licht. Vlak voor Hvoina is alsnog een mooi kampeerplekje. Maar dan zou ik later op pad zijn gegaan. Zit ik in het vrije veld te poepen, ineens 3 woest blaffende honden. Dus ik reik naar een steen. Kennelijk zo een rare beweging dat 2 hoge ribben elkaar raakten of zo. In ieder geval knarste het. Au!! Het gebaar werkte wel.

In Hvoina heb ik direct een minibus vol vrouwen. Al om 9 uur in het omvangrijke in 1083 gestichte Bachkova klooster! Op dit tijdstip zijn er meer schoonmakers dan bezoekers.

Oeps, ik ben wel heel lang gebleven, tot bij 12 uur. Ik moest natuurlijk weer alles zien. Dus ook wat achter slot zat. Indrukwekkend hoor. De orthodoxe kerk van de maagd Maria vol beeldverhalen, met geleidelijk steeds meer devote gelovigen.

Met een privégids zag ik tegen betaling de eetzaal uit begin 17e eeuw, met schoongemaakte muurschilderingen uit die tijd. Er zijn nu nog 8 monniken in het klooster. Ze eten sinds 1963 niet meer aan de lange tafel.

De Ossuary Church in de bergen nabij was 36 lev zeker waard. Deze 11e eeuwse knekelkerk is nooit geplunderd en heeft dus héél vroege muurschilderingen, met gebruik van groen en met extreem lange figuren, een stijlvorm van die tijd. De schilder was afkomstig uit Georgië. In de kerk liggen in de crypte beneden de botten van 40 kloosterlingen. De kloosterlingen werden met een ritueel eerst begraven, later werden hun botten overgebracht. Beneden is een grote muurschildering van de dag des oordeels. Want daarop was de hoop gevestigd. Na de eindtijd wederopstanding. Ook: een fraaie Maria, Constantijn de Grote, de sponsor Tsaar Ivor Alexander en veel meer. Helaas was het dak ooit ingestort, ook het pleisterwerk van de crypte was bij die aardbeving(?) naar beneden gekomen. De gids bleek alwetend, wist van Myra Turkije St Nicolas kerk, het Gisela complex in Georgië en Cappadocië. Een oeroud icoon dat in 1310 uit Georgië kwam heeft de reputatie van wonderdoener.

De gids vertelde dat het icoon vanwege de zilveren omlijsting tijdens de Ottomaanse periode in de bergen verstopt werd en geheel toevallig in onze tijd in een grot weer is teruggevonden. Een zeer heilig stuk, pelgrims komen er speciaal voor van verre. Net als de Russen naar St Nicolas church. Afijn, platgeluld.

Na Bachkovo was het lang wachten op een minibus naar Asenovgrad. Er was ook geen taxi. De minibus reed gelijk naar Plovdiv. Onderweg bleek dat ik de enige directe sneltrein van de dag vanuit Plovdiv naar Varna (om 13.05 uur) net niet zou halen. Jammer. Door herstarten van mijn telefoon had ik pas vandaag weer internet. Je bleek in Plovdiv via een tunnel heel snel van busstation Rodopi naar de treinen en naar het centrale busstation te kunnen. Een openbaring. Maar nu blijkt er vanaf dat centrale busstation géén busdienst vanaf Plovdiv naar Varna te gaan! Alle loketten doen kortaf. Nee, geen busdienst naar Varna!

Dan naar het treinstation. En de website geraadpleegd.

Het beste alternatief blijkt de nachttrein. Om 23.48 uur vertrek en 5.45 uur aan. De verhuurder van Airbnb in Varna zegt dat ze dan al op is om me te ontvangen. Nou, nou.

Geen kluisjes hier. Ik laat m’n rugzak achter bij een hotel en doe nog een rondje Plovdiv, waar ik nog niet was, en zeker weer een fabuleus ijsje. Ineens regent het even. Maar vergeleken met de vorige keer is het nu bloedheet.

Bij twee restaurants is alles gereserveerd, vol, geweigerd! Uiteindelijk alsnog mooi plekje in een park, bij een spa en een grote fontein die in kleur spuit. Maar de bediening….

Vanavond pas voor het eerst echt last van muggen. Toch de deet niet voor niks mee genomen.

De laatste uren tot vertrek bij het restaurant naast het hotel doorgebracht, vlakbij het station.

Zo kwart over 11 denk ik op perron 1 te staan. Er staat al een trein. Is dit perron 1 en is dit de trein naar Varna? Dá!! Bijt de kleine vrouw met uniform me toe. Toch nog even op het vertrektijdenbord kijken. Moet m zijn. Lege coupé, bijna lege trein. Zit ik gezellig te keuvelen samen met een vrouw die vroeg of ze erbij mocht, komen er 4 of 5 jongelui binnen met grote koffers en lange ledematen en nemen de coupé over. De mevrouw vertrekt. Ik ga ook verder kijken. De meeste coupés hebben al 2 passagiers. Zó moet het! Een coupé met het licht uit, giga volume tas op de grond, een languit slapende man, een niet zo frisse geur als ik de deur opentrek. Dát kan ik ook. (Bij Wonderful Bridges voor het laatst het shirt en mezelf gewassen.) Met de rugzak de grond verder vullen, schoenen uit, ffp2 mondkapje op en languit plat op de andere bank van de coupé. En ja hoor, de trein vult zich verder, maar niemand komt erbij. De hele reis heb ik gelegen en ik heb behoorlijk goed geslapen ook. Oordopjes en knarsplaat in en wég, tot half 5. Wel plaste ik in een keer mijn fles helemaal vol.

De trein komt keurig om kwart voor 6 aan en een kwartier later sta ik oog in oog met een montere Antoanete. Ze was in Nederland, is weg van onze eenden. Ze meldt dat het de komende dagen geen strandweer zal zijn, helaas. Na een douche nog een klein dutje. Relaxstand. Radio 1.



18 september, (za) Varna

Niet zoveel gedaan. 2x gezwommen, in zo'n strandtent Menthol of Cubo gezeten met van die ambient boenke muziek. Toch lekker weer, de zon. Een wat Duits sprekende senior strandwacht denkt alles te weten van paden. Maar die bgmountains.org website kent ie niet. Hoe de link sturen.. Uiteindelijk blijkt ie analfabeet. Voor m opgeschreven.

Door de stad gewandeld. Een bakker gezocht en met moeite gevonden. Die tearoom van Micheil uitgeprobeerd, vijgen gekocht, gegeten bij een aardig klein restaurantje. De Griekse wijk door gelopen. Heel levendig volgens Micheil. Heel rustig wel. Bij Orient (Turkish) was het stampend druk. En Architectshouse zag er gezellig uit.



19 sept (zo) Varna, the hot water, Aladza klooster

Oma Ans gebeld

Eerst langs bij de winkelierster in haar miniwinkeltje, 7 dagen per week open, koffie gedronken. Haar leven is zwaar, maar ze lacht graag met vrienden. Haar man is 1 jaar geleden overleden. Een kind van 9. Ze vertrouwt het vaccin voor geen meter. Maar wat het verschil is met andere vaccins.

In de avond bij El Kaptan strandtent aan mijn eerste cocktail. Niet verkeerd hier. Al spreken ze geen Spaans, ze draaien wel normale en Spaanse liedjes. De halve kust is vergeven van die boenke boenke muziek. Dat hoor je nog van verre. Vandaag veel gedaan. Eerst etnografisch museum, maar dat was dicht, terwijl het open was. Toen naar de hete bron gelopen, loeiheet. Wisselbad met de zee. Ouderen vooral, maar niet te druk. Toen de bus 15 km langs de kust naar die Golden Beach, afschuwelijk. Gezwommen. Twee km over het strand, bij de bushalte voor tijdwinst met een stukje taxi naar het Aladzha rotsklooster en dito museum. Dan een paar km bospad, net weer op tijd voor de bus gearriveerd. De bushalte was alleen voor kenners herkenbaar, na een stukje lopen langs de snelweg. Wel mooi weer. De bus ging eens per uur, het paste allemaal net mooi. Het weer was gewoon fraai vandaag. Ook de kathedraal nog bezocht.

Lekker gegeten dus bij El Kaptan. Daarna terug gewandeld over een heel drukke Slivnitza blvd. Daar verzamelt half Varna zich dus! Levend standbeeld, muzikanten, maar ook een bedelaar. Ik werd al een keer actief benaderd.



20 sept (ma) naar het Stone Forest, Pobitite Kamani. 7 + 10 km.

Vroeg weg naar het Stone Forest voor mooi licht op de foto's. Stone Forest is een verzameling stenen pilaren van onbekende oorsprong. Volgens Moovit ging de trein om 7.40 uur. Gelukkig was ik op tijd, het bleek 7.20 uur. Uitstappen in Beloslav, 20 km westwaarts. Water over met een gratis pont.

Maar stom, bij het merkteken van maps.me was niets te bekennen.Maps.me zette Stone Forest op de verkeerde plaats. Gewoon de verkeerde kant op gelopen. Terug. Had ik nou maar bij mr Googlemaps gekeken. Via de zuidzijde van het uitgestrekte gebied van Pobitite Kamani kom ik sneller naar de stenen dan bij eerst omlopen naar de ingang. Maar nu had de wandelapp Gaia weer niet bestaande paadjes. Zodoende pas om 11 uur een selfie met de eerste menhir. Slanker dan in Bretagne. Net boomstammen, ja. Ingesloten door bossages. Geen woestijn, zoals ik las. Wel heet hier. Ik vond 4 locaties met stenenconcentraties. De eerste met een cirkel van 9 hoge pilaren was imposant. En de gigantische verzameling stenen aan de noordzijde, bij de weg, nu wel in het zand. Daar pas kwam ik andere bezoekers tegen. En zo kreeg ik ook een lift terug naar Varna. Van Oekraïners op vakantie. Fijn, want mijn liter vocht was op en ik was moe.

Daarna naar het strand. Een duik. (Met de schoolslag en diep ademen nog steeds last van die gekwetste rib.) Dan een cocktail en een maaltijd bij de Italiaan van Micheil, Da Lucio. Ook zijn aanrader: ribbetjes. Mijn eerste keuze bleek op. Moest zo zijn.

En dan is dit avontuur ook weer bijna ten einde. Ingecheckt. Maar je moet de boarding pass nog aan de balie ophalen.



21 september (di)

Nog even kletsen met Margarita van het miniwinkeltje. Voor 9 uur sta ik al bij de halte van 409. En kwart voor 10 blijk ik wel erg vroeg te zijn. De eerste in de rij. Groeten per Whatsapp aan Antoaneta, de complimenteuze host, die misschien zelf niet zo gelukkig is.

We vliegen iets te laat, om 12.34 uur. Maar toch 14.30 aan. Er wordt een zelftest uitgereikt, gelijk op het vliegveld de test gedaan. Een streepje bij de C. Maar dan heb je dus géén Corona.

Jeanette staat me buiten op te wachten. De schat. Weer thuis.

Cape Galata nabij Varna, de kust van de Zwarte Zee

Het vervallen restaurant van Cape Galata

46a

-

47a

Varna

Strand van Varna

48a

Het havenhoofd van Varna

49a

Varna, nabij de Farmers' Market (Колхозен пазар)

50a

Varna, nabij de Farmers' Market (Колхозен пазар)

51a

Varna, nabij de Farmers' Market (Колхозен пазар)

52a

Varna, nabij de Farmers' Market (Колхозен пазар)

53a

Thermisch bad aan de kust van Varna

54a

-

55a